تزکیه نفس در امور اجتماعی/1

تزکیه تنها در مسائل اخلاق فردی نیست، در رعایت آداب اجتماعی و نظم عمومی هم است.

فرمود اگر شما خانه کسی خواستید بروید وقت قبلی هم نگرفتید آن آقا یا با دیگری ملاقات داشت یا دارد مطالعه می‌کند یا دارد کار دیگری انجام می‌دهد به شما گفت الآن فرصت ندارم شما دیگر نرنج!

أَزْکَی بودن شما در این است که برگردید؛ وَإِن قِیلَ لَکُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْکَی لَکُمْ

شما همین‌طور سرزده می‌خواهید در خانه مردم بروید، در حسینیه‌ای، در مسجدی کسی مسؤول سخنرانی است، آن حسینیه، آن مسجد ظرفیتی دارد، یک عده قبلاً وقت می‌گیرند، شما که قبلاً وقت نگرفتی اگر رفتید آنجا گفتند جا نیست برگردید، برگردید.

مگر نمی‌خواهید با نظم زندگی کنید؟ با گِلِه که نمی‌شود زندگی کرد.

این در سوره? مبارکه? «نور» به صورت رسمی گذشت که اگر دین، دین تزکیه است، تزکیه تنها در عبادت نیست، در آداب اجتماعی است، در رعایت اخلاق عمومی است، در رعایت نظم است. 

گزیده درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 51 الی 53

رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور، 1395/3/15

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه

چرا در کشور اسلامی، در کشور امام صادق، طلاق این‌قدر رواج پیدا کند؟!

این یک مصیبت است!

نباید در نظام اسلامی، ما طلاق داشته باشیم.

ضرورت، حرف دیگر است. 

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 41 الی 49/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/3/11

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه

نشانه صلوات خدا بر مؤمنان: بی تابی برای نماز و لذّت جان دادن

فرمود هُوَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْکُمْ وَمَلاَئِکَتُهُ؛ خدای سبحان آن تصلیه آن، رحمت خاص را نصیب شما می‌کند.

آن رحمت تشریعی را که نصیب همه کرده است ولی این گرایش، این علاقه، این کوشش [چیز دیگر است]

می‌بینید بعضی‌ها همین که اول وقت می‌شود برای نماز اول وقت بی‌تاب‌اند.

بعضی‌ها متأسفانه می‌بینید با اینکه دارند اذان می‌گویند اینها مرتب اطراف حرم دارند می‌گردند، مشغول بیع و شراء هستند، نماز می‌خوانند امّا آن حساسیّت را ندارند.

این گرایش، این طپش، این علاقه که من با خدای خودم در اولین فرصت گفتگو کنم این یک نورانیّتی است در قلب هر کسی نیست.

اگر این نورانیّت پیدا شد بداند این صلوات الهی است ...

اگر کسی مؤمن باشد خدا در دنیا نسبت به او یک برخورد خاص دارد (یک)، بعد از دنیا هم نسبت به او یک برخورد ویژه دارد (دو)

در دنیا این گرایش‌ها و این علاقه‌ها و این محبت‌ها و این فرصت‌ها را در اختیار او قرار می‌دهد؛ بعد از مرگ هم با سلامت هستند.

درست است هنگام مُردن فشار هست، یا در طلیعه قبر و برزخ فشار هست، یا در ساهره قیامت فشار هست ... اما در همه این موارد که یوم‌‌اللّقاء است او راحت راحت است، در کمال سلامت است، تَحِیَّتُهُمْ یَوْمَ یَلْقَوْنَهُ سَلاَمٌ ... بعد از دنیا هم تَحِیَّتُهُمْ یَوْمَ یَلْقَوْنَهُ سَلاَمٌ

انسان در حال احتضار تمام مجاری ادراکی‌اش بسته می‌شود، یعنی حتی نزدیک‌ترین ارحامش را که فرزندان او هستند نمی‌شناسد، لکن فرشته‌های رحمت و اولیای الهی را -که می‌آیند در کنار او- می‌بیند.

... الَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلاَئِکَةُ طَیِّبِینَ یَقُولُونَ سَلاَمٌ عَلَیْکُمُ؛ فرشته‌ها با سلام وارد می‌شوند، با سلام عرض ارادت می‌کنند، با سلام قبض روح می‌کنند.

هیچ لذّتی برای مؤمن در تمام مدت عمر به اندازه لذّت جان دادن نیست؛ چنین فضیلتی است! ...

او در کمال راحتی اصلاً یادش نیست که زن و بچه داشت؛ وقتی یادش نباشد که نگران نیست!

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 41 الی 48/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/3/10

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه

پرسش: آیا ارتزاق حوزه‌ها از خمس، با اصل نفی خشیّت در تبلیغ(الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالاَتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلاَ یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ) تعارض ندارد؟

پاسخ: فرمود خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکِّیهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ

در سوره مبارکه «توبه» به وجود مبارک پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود اینها وقتی مالشان را ندادند ناپاک‌اند ... فرمود اینها ناپاک‌اند باید وجوه را بدهند تا پاک بشوند.

اگر کسی روحانی است اگر هم گرفته برای تطهیر مردم است و اگر کسی معتقد نباشد که خُب، راه دیگری دارد؛ ولی اگر معتقد بود به خدا و قیامت باید بداند که اگر وجوه شرعیه خود را نداد ناپاک است.

و اگر کسی ـ خدای ناکرده ـ تبلیغش تبلیغ الهی نبود یا وجوه را گرفت در غیر راه صرف کرد، بله این اشکال وارد است وگرنه این حقّ خودش را می‌گیرد نه حقّ دیگری را!

خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ یعنی «صدقة مطهّرة» قبلاً اینها آلوده‌اند، آن‌که ـ معاذ الله ـ باور نکرده گرفتار وَشَارِکْهُمْ فِی الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلاَدِ می‌شود.

آن‌که باور کرده می‌گوید برای اینکه من از رجس و رجز بپرهیزم که خدا امر کرد فرمود وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ، من باید بپرهیزم، با حوزه‌ها رابطه صمیمی برقرار می‌کنم.

آن وقت اینها در کنار سفره خدا نشستند نه در کنار سفره مردم!

ما که دیگر بیش از یک قانون نداریم، این قانون به ما می‌گوید خدای سبحان حقوقی را مشخص کرده است، مردم احکامشان را باید از حوزه‌ها یاد بگیرند، علومشان را باید از حوزه‌ها یاد بگیرند، یک عدّه باید بیایند حوزه و معارف الهی را یاد بگیرند لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ

اگر این‌چنین است هم مردم وظیفه‌شان را انجام می‌دهند، هم حوزویان وظیفه‌شان را انجام می‌دهند، منتها اگر کسی به مسائل الهی آشنا باشد با آزادی دارد زندگی می‌کند ...

خدای سبحان می‌داند در موقع حسابرسی چه کسی تبلیغش الهی بود چه کسی تبلیغش الهی نبود.

در خود روایاتِ نماز جماعت ملاحظه فرمودید؛ آنجا دارد اگر کسی بین خود و خدای خودش گناهی دارد که جزء مطالبه الهی است هنوز آن گناه را برطرف نکرده جلو نایستد!؛ خُب این هم هست، لِمَ تَقُولُونَ مَا لاَ تَفْعَلُونَ هم هست.

از این طرف به واعظ غیر متّعظ دستور می‌دهد، از این طرف به امام جماعت غیر عادل دستور می‌دهد، همه اینها را گفته، از آن طرف به مردم هم گفته حقوق مسلّم حوزویان را باید بپردازید.

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 39 الی 44/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/3/9

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه

وجود مبارک پیغمبر اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم) و انبیاء(علیهم السلام) عموماً این‌طورند که در تبلیغ رسالت از هیچ کسی خشیتی ندارند(الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالاَتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلاَ یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ) ...

خشیت آن تأثّر قلبی است که بداند این شخص یا این شیء منشأ اثر است.

از مار و عقرب خوف دارند، نه خشیت!

آن‌که مؤثر حقیقی است خدای سبحان است.

فرمود مبلّغان الهی فقط از خدا خشیت دارند و از احدی خشیت ندارند ...

نکته اساسی این است که آیا انبیاء اصلاً خشیت ندارند یا در کارهای تبلیغی خشیت ندارند؟ چون در اینجا اینها را در تبلیغ دارای خشیت توحیدی معرفی کرده است.

پاسخش این است که کارهای انبیاء -چه قولشان، چه فعلشان، چه تقریرشان- حجّت است، می‌شود تبلیغ ...

کارهای اینها حجّت است؛ یا حجّت بر وجوب است یا حجّت بر جواز است؛ سهو و نسیان که ندارند، خطا و خطیئه که ندارند، می‌شود حجت الهی...

بنابراین نمی‌شود گفت اینها مثل مبلّغان عادی‌اند که کارهای فراوانی دارند تبلیغ هم دارند، اینها در تبلیغ خشیت ندارند، خیر!

اینها در هیچ کار از غیر خدا خشیت ندارند، برای اینکه جمیع کارهایشان تبلیغی است.

بر اساس إِنَّ صَلاَتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ، همه شؤون اینها تبلیغ الهی است می‌شود حجت خدا ...

پرسش: در آیات دیگر به انبیاء خوف نسبت داده می‌شود مثلاً درباره حضرت موسی فرمود: خَائِفاً یَتَرقَّب

پاسخ: خوف است؛ خوف چیز خوبی است نه خشیت!

آدم وقتی مار و عقرب را می‌بیند باید کنار برود، اتومبیل به سرعت می‌آید باید کنار برود، سیل و آتش است باید خوف داشته باشد.

خوف، ترتیب اثر عملی است اما خشیت، تأثّر قلبی است یعنی غیر او را مؤثّر بداند.

آتش که مؤثر نیست، آب که مؤثر نیست، سیل که مؤثر نیست، آن‌که «بیده الإحیاء و الإماته» که «هو الله» است او مؤثر است.

خوف، ترتیب اثر عملی است که هر عاقلی باید این کار را انجام بدهد.

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 39 الی 44/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/3/9

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه

این درِ خانه اهل بیت را بستند، الآن ما باید کاری بکنیم که این در باز بشود؛ فضای کشورهای اسلامی به لطف الهی این‌طور است.

سخنان سودمند رهبر بزرگوارمان را هم دیروز شنیدیم؛ بسیاری از کشورهای اسلامی و علمایشان آمدند که قبلاً حاضر نبودند با ایران گفتگو داشته باشند.

الآن به برکت خون‌های پاک شهدا، کشورهای اسلامی درهایشان به روی ایران باز شد، ایران درش به روی آ‌نها باز شد، صدها دانشمند آمدند.

الآن بهترین فرصت است که ماها حرف مراجعمان را، حرف بزرگانمان را ارائه کنیم که ما بحث‌های کلامی‌مان سر جایش محفوظ است.

ما از صدر تا ساقه، حرف‌های اینها را نقل می‌کنیم و کاملاً آزادانه رد می‌کنیم؛ آن زمخشری که مقدّم بر اینهاست حرفش را رد می‌کنیم، فخررازی که میانی است  حرفش را رد می‌کنیم، آلوسی که متأخّر است حرف او را رد می‌کنیم.

آنها هم خُب اشکالاتی دارند حرفشان را بگویند اما نه ـ خدای ناکرده ـ آنها اجازه بدهند که در آنها سَلَفی پیدا بشود، تکفیری پیدا بشود، وهابی پیدا بشود، نه ما هم اجازه بدهیم کسی ـ خدای ناکرده ـ تندروی بکند.

بحث‌های کلامی می‌تواند خاورمیانه بیدار را بیدارتر بکند وگرنه آن خواسته بیگانه است که او نه به اسلام علاقه‌مند است، نه به تشیّع علاقه‌مند است، نه به تسنّن علاقه‌مند است.

شما شهدای کردستان را ببینید کم نیست، شهدای سیستان و بلوچستان را ببینید کم نیست.

این اسلام، این قرآن و عترت توانست بالأخره بین شیعه و سنی در داخل، در خارج وحدتی ایجاد بکند.

این وحدت را ما نه تنها موظفیم در داخلمان حفظ بکنیم -که به لطف الهی محفوظ است- در این کشورهایی که الآن به بیداری اسلامی دست یافتند هم باید حفظ بکنیم.

اما بحث‌های کلامی سر جایش محفوظ است، ما با احترام نام اینها را می‌بریم، با احترام اشکالات اینها را نقل می‌کنیم، با احترام هم اشکالات اینها را نقد می‌کنیم، آنها هم اگر حرفی دارند بگویند.

غَرَض آن است که این کاری که سَلَفی و وهّابی و تکفیری?ها راه انداختند این نه تنها به سود هیچ کس نیست بلکه به ضرر قطعی اسلام است.

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 37 الی 39/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/3/8

صوت کامل جلسه 

متن کامل جلسه

بارها به عرضتان رسید اتلاف عمر حقیقت شرعیه ندارد.

این تعطیلیِ بی‌جا یعنی اتلاف عمر!

آدم در روز میلاد حضرت چهارتا مطلب علمی درباره اینها نفهمد خُب خسارت است.

خسارت که دیگر حقیقت شرعیه نمی‌خواهد، حقیقت متشرّعه نمی‌خواهد.

اتلاف عمر هم که حقیقت شرعیه نمی‌خواهد، حقیقت متشرّعه نمی‌خواهد.

تعطیلی هم معنایش همین است که انسان این مسائلی که مطرح می‌شود بین خود و خدای خود مطالعه و تحقیق کند؛ الآن که وسیله تحقیق اینترنتی فراوان است ...

آن فراغتِ مستوعب* را نداریم.

پی نوشت:
*- به معنی «فراگیر»

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 37 الی 39/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/3/8

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه

این مسأله صبر، غیر از سکوت است؛ این صبر مثل نماز جزء واجبات ماست.

ما در نظامی زندگی می‌کنیم(یعنی نظام دنیا) که مدبّر خداست، مدیرعامل خداست، مُجری خداست، او دارد امور را می‌گرداند.

ما که نمی‌دانیم چه چیزی مصلحت است چه چیزی مصلحت نیست؛ گاهی ابتلاء به ثروت است، گاهی ابتلاء به فقر است، گاهی ابتلاء به سلامت است، گاهی ابتلاء به مرض است؛ این حالاتِ گوناگونِ رفت و آمد است.

چیزی چند صباحی که برای ما ناخوشایند بود ما نباید فوراً جزع بکنیم، برای اینکه او دارد ما را اداره می‌کند و در هر زمان و زمینی هم یک آزمون خاصی است.

لذا فرمود وَاسْتَعِینُوْا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ که حتی صبر را بر صلاة مقدّم داشتند.

«صبرٌ عند المصیبة و صبرٌ علی الطاعة و صبرٌ عن المعصیة»

فرمود صبر، فضیلتی است که بر همه واجب است؛ فوراً پرخاش کردن، فوراً اعتراض کردن، فوراً رنجیدن یا به قضا و قدر بد گفتن یا ـ خدای ناکرده ـ بیراهه رفتن، این‌چنین صحیح نیست.

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 33 الی 35/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/3/4

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه

این «لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» ناظر به آزاد بودن انسان است؛ این‌طور نیست که این اباحه‌گری را ـ معاذ الله ـ تجویز کرده باشد.

خُب اگر انسان بخواهد دین را بپذیرد یا نپذیرد که ـ معاذ الله ـ می‌شود اباحه‌گری؛ پس آ‌ن «خُذُوهُ فَغُلُّوهُ * ثُمَّ الْجَحِیمَ صَلُّوهُ»، آن بگیر و ببندها برای چیست؟ این با «لاَ إِکْرَاهَ» سازگار نیست، با «قُلِ الْحَقُّ» سازگار نیست، با «إِنَّا هَدَیْنَاهُ» سازگار نیست.

آنجا ناظر به جریان تکوین است؛ انسان، آزادانه یا بهشتی است یا دوزخی و این حریّت انسان را تأکید می‌کند.

بعد فرمود انبیا را فرستادیم به شما بگویند، عقل دادیم، فطرت دادیم، ائمه مأموریت پیدا کردند جانشین پیامبر(علیهم السلام) باشند، اینها به شما بگویند.

اگر با داشتن همه این حجج الهی بیراهه رفتید آن وقت بگیر و ببند شروع می‌شود «خُذُوهُ فَغُلُّوهُ * ثُمَّ الْجَحِیمَ صَلُّوهُ».

این «خذُوهُ فَغُلُّوهُ * ثُمَّ الْجَحِیمَ صَلُّوهُ» با «لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّین» کاملاً هماهنگ است.

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 33 الی 35/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395/3/4

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه

اصرار قرآن به همسران پیامبر به صورت صریح که شما این کار را نکنید، معلوم می‌شود فتنه‌ای در پیش است.

خُب آدم به افراد عادی به طور عام سخنرانی می‌‌کند، نصیحت می‌کند، اما حالا بیایید یک شخصیت ممتاز مملکت را برای او حالا اعلامیه صادر کند، نامه صادر کند که شما این کار را نکنید!

این معلوم می‌شود فتنه‌ای در کار است.

فرمود همسران پیامبر! شما در مسائل سیاسی خودتان را به میدان نکشانید، در خانه‌هایتان بنشینید!

خُب این ناظر به جنگ جمل است؛ این معلوم می‌شود چنین فتنه‌ای در کار بود، چنین خطری در پیش بود، قرآن کریم پیش‌بینی کرد فرمود در خانه‌هایتان بنشینید! مبادا بیرون بیایید! مبادا فتنه کنید!

فرمود وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ، در خانه‌هایتان باشید!

در خانه‌هایتان باشید یعنی رفت و آمد نکنید؟ یعنی در مسجدها نروید؟ اینکه نبود؛ یعنی در مسائل سیاسی وقتی که شما را خواستند به جنگ جمل بکشانند مواظب باشید! عده‌ای دارند بازی می‌کنند.

وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلاَ تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَی؛ آنها زن‌ها را می‌آوردند در صحنه‌های کارزار تا از آنها بهره سوء ببرند، مبادا مثل جاهلیت، مثل قبل از اسلام بیایید میدان!

خُب این‌طور تعبیر معلوم می‌شود قضیه‌ای در کار است وگرنه به طور عادی آیه نازل بشود که شما در خانه‌هایتان باشید یعنی چه؟ یعنی حشر و نشر نداشته باشید؟ با فامیل‌هایتان صِله رحم نداشته باشید؟ اینکه نیست.

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره احزاب، آیات 28 الی 34/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور،1395.3.3

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه