یک بیان نورانی از امام رضا (علیه السلام) است که می فرماید « کُلَّما أحدَثَ العِبادُ مِن الذُّنوبِ ما لَم یَکُونوا یَعمَلُونَ أحدَثَ اللّه ُ لَهُم مِن البَلاءِ ما لَم یَکُونُوا یَعرِفُونَ»

یعنی هر وقت مردم یک گناه بی سابقه انجام بدهند، یک بلا و عذاب بی سابقه ای هم دامنگیر آن ها می شود.

حالا شما ببینید این مشکل ایدز و امثال ایدز و این بیماری ها قبلاً اصلاً سابقه نداشت؛ نه اینکه قبلاً بود و نمی توانستند معالجه کنند. گناهان بی سابقه باعث این عذاب ها و دردها و بلاهای بی سابقه است.

اینچنین نیست که انسان یک چیز جدایی باشد در عالم؛ حوادث عالم در انسان مؤثر است؛ اعمال انسان بر حوادث مؤثر است ...

همانطور که رخدادهای جهان در تصمیم گیری های انسان و در کیفیت زندگی انسان ها مؤثر است، اعمال انسان هم در پیدایش حوادث مؤثر است.

این بخش مکرر در قرآن کریم گذشت که فرمود اگر مردم، عمل صالح داشته باشند، ایمان داشته باشند، به بیراهه نروند، راه کسی را نبندند، ما باران به موقع می فرستیم و برکات آسمانی برکات زمینی نصیبشان می کنیم. وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ

فرمود اگر این ها مردان صالح باشند، به خدا و قیامت اعتقاد داشته باشند، ایمان داشته باشند، ما فصول چهارگانه این ها را تنظیم می کنیم.

اگر شما به راه بودید، این نعمت ها هست و خدا به عدد عطش هر گیاهی یک قطره می فرستد؛ منتهی اگر یک جامعه ای لایق بود خدا باران را برای آن ها می فرستد وگرنه به دریاها راهنمایی می کند.

فرمود ما باید فرمان دهیم به این بادها که ابرهای باردار را کجا زایمان کند وَ أَرْسَلْنَا الرِّیاحَ لَواقِحَ کار ماست؛ بنابراین اینچنین نیست که دعای باران بی اثر باشد، نماز باران بی اثر باشد.

فرمان صریح ذات أقدس إله این است که این ها چون بیراهه رفتند ما نعمت هایمان را کم کردیم؛ اگر به راه باشند وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُواْ وَاتَّقَواْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَاتٍ مِّنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ

*برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره شعراء، آیات 160 تا 175/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور، 1394/8/5