اینکه شما می بینید علوم تجربی پیشرفت کرده و چون معرفت شناسی شان تجربی است و نه تجریدی(*)، این ها یک دور باطلی از حس به خیال و از خیال به حس دارند؛ این دور باطل مثل همین چرخ و فلک است. این هرگز انسان را به جایی نمی برد.

این یک دور باطل است. سینماها اینطور است؛ هنرها اینطور است؛ علوم روز اینطور است.

اینطور نیست که این علوم اگر تجرید در آن نباشد انسان را به جایی برساند؛ این از حس به خیال، از خیال به حس همین طور یک دور باطل است.

در بعضی روایات ما فرمودند حمار طاحونه. طاحونه یعنی آسیاب که طحن می کرد و این گندم را آسیاب می کرد. حمار برای اینکه بگردد و این گندم ها را بتواند آرد بکند چون حیاتش دوری بود چشمش را می بستند و چون چشمش را می بستند او خیال می کرد که صبح تا غروب چند کیلومتر راه رفته؛ بعد که غروب چشمش را باز می کردند می بیند سر جای خودش است!

این ها با چشم بسته دارند حرکت می کنند؛ یعنی دور خودشان دارند می گردند.

یک فلان صنعتی اختراع می کنند که در فلان کار پیشرفت بیشتری کنند. از خیالی به حسّی، از حسّی به خیالی در همین دور باطل می گردند چون معرفت شناسی این ها فقط تجربی است؛ چیزی را که نبینند نمی پذیرند.

ابطال پذیری شان همین است. گفتند ما چیزی را قبول می کنیم که محسوس باشد، قابل ابطال باشد، قابل اثبات باشد.

خوب؛ قابل ابطال و اثبات باید باشد اما نه تنها با تجربه! نیمه تجربی هم هست بالاتر از او؛ تجریدی فلسفه و کلام هست بالاتر از او؛ تجریدی ناب عرفان نظری هست بالاتر از او؛ شهود عرفانی است فوق همه این ها؛ وحی انبیاء فوق کل است؛ این ها راه هاست. این ها همان دیوار پس ده را دیدند خیال می کنند علم هم همین است.

... {یکی از حضار: دنیای خودشان را که آباد کردند ...} کی دنیا را آباد کردند؟! روزانه در عذاب الیم اند. این چه آبادی است؟ خوب شما ببینید باغ وحش هم هست، این حیوانات در جنگل خوب دارند زندگی می کنند؛ این کجای آبادی است؟ مگر این درنده ها بد زندگی می کنند؟ بد می خورند؟ بد می نازند؟ بد بازی می کنند؟ إِنْ هُمْ إِلَّا کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلًاً؛

با اینکه قرآن کتاب ادب است و هیچ کسی را فحش نمی دهد. در سوره انعام فرمود مبادا به مقدّسات کسی فحش دهید! اگر به مقدسات کسی فحش دادید، او هم برمی گردد فحش می دهد و مرتب جنگ و کشتار داخلیست.

همین کتاب که می فرماید لاَ تَسُبُّواْ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ فَیَسُبُّواْ اللّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذَلِکَ، فرمود إِنْ هُمْ إِلَّا کَالْأَنْعَامِ؛ بعد فرمود سه راه دارد. یا با برهان تحقیق کنید. یا حرف وحی را گوش دهید یا دو روز صبر کنید ببینید این ها به چه صورت محشور می شوند دیگر.

اگر راه برهان است ثابت می کند این ها حیوانند.

اگر راه نقل است انبیاء فرمودند این ها حیوانند.

اگر نه راه عقل است و نه راه نقل، دو روز صبر کنید می میرید می بینید کی حیوان محشور می شود کی حیوان محشور  نمی شود.

این زندگی، زندگی حیوان است. همه این ها الان می بینند که شصت سال است یک عده را از شهرشان آواره کرده اند. آن ها که در اردوگاه متولد می شوند، نکاح می کنند، می میرند، همانجا هم دفن می شوند، احدی هم زبانش باز نیست.

خوب این چه انسانیتی است؟ چه علمی است؟ ...

--------------------------------------

پی نوشت:

* - معرفت شناسی شهودی- اعتقاد به خداوند، معاد، وحی و نبوت

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره شعراء، آیات 160 تا 175/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور، 1394/8/5