ما اگر ندانیم معیار ارزشی چیست وقتی که دیگران وضع مالی شان خوب است و وضع مالی ما خوب نیست خیال می کنیم داریم تحّمل می کنیم، حلم می ورزیم و صبر می کنیم.
این نیرو را بیجا صرف می کنیم، یعنی این قدرت تحمّل را درباره هیچی داریم صرف می کنیم.
اسلام به ما می گوید این یک چیز مهمی نیست که تو الان برای آن غصّه بخوری!
الان یک کسی که حکیم است و فقیه است و ... او دیگر غصه نمی خورد که فلان کس گل زده یا نزده؛ کل دنیا وضعش همین است، ما بیاییم غصه بخوریم که چرا نداریم؟!
فرمود این سرمایه را نگه دار ... این سرمایه را برای او صرف بکن؛ حالا فلان کس بیشتر دارد، فلان کس کمتر دارد، یک باری دارد می برد؛ این معیار ارزش نیست.
حکما معتقدند هیچ درختی ترقّی نمی کند چون اینکه بالا آمده فرع اوست، دم اوست، دهن درخت، سر درخت، چشم درخت، گوش درخت، مغز درخت داخل لجن است.
گفته اند سرمایه دار برجساز یا اتومبیل خوب تهیه کننده و مانند آن یک حیات گیاهی دارد. این دمش بالا آمده و سرش داخل لجن است. تمام فکرش این است که از خاک دربیاورد، روی خاک بچیند و خاک بر سر برود؛ همین!
ما حالا غصّه بخوریم که دیگری دارد و ما نداریم؟!
این حلم را، این بردباری را، این سرمایه را بیجا صرف کردن است.
تمام تلاش این بخش های قرآن کریم برای این است که برای چی داری غصّه می خوری؟ برای چی داری رنج می بری؟ ...
اگر معیار ارزش مشخص شد انسان نمی گوید من صبر کردم
یک وقت تا وضع مالی اش خوب نیست می گوید «فلک به مردم نادان دهد زمام مراد، تو اهل دانش و فضلی»!
خیر! اینجور نیست! غصّه برای چیزی دیگری است! رنج و حلم و صبر و بردباری برای چیز دیگر است.
هم تعلیل قرآنی هم تمثیل قرآنی برای تبیین معیار ارزش است.
وقتی اینچنین شد آدم این سرمایه حلم و صبر و بردباری را نگه می دارد برای مطالب دیگر، نه برای این! نه اینکه اینجا غصّه بخورد و بعد بگوید ما باید صبر بکنیم. نخیر! جای صبر نیست!
برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی، رادیو قرآن، برنامه سروش هدایت، 1394/6/17
کلمات کلیدی:
