276

اما در جریان اضلال بارها ملاحظه فرمودید، آیات قرآن دارد که خدای سبحان اضلال ابتدایی ندارد که ـ معاذ الله ـ کسی را گمراه کند، هم با فطرت درونی که سرمایه اوست، او را آفرید، هم با وحی و نبوت و امامت انبیا و اولیای الهی از بیرون اینها را هدایت می‌کند، هیچ کس را رها نکرده است.

حالا اگر کسی با داشتن عامل هدایت از درون و بیرون، کجراهه رفته و «نبذوا کتاب الله وراء ظهورهم»، خدای سبحان مهلت می‌دهد، راه توبه، انابه و بازگشت را باز می‌کند، فرصت می‌دهد، تأخیر دارد و مانند آن.

اگر کسی با همه فرصت ها و محبت های الهی، راه بازگشت را به روی خود بست، از آن به بعد، ذات اقدس الهی اینها را گمراه می‌کند؛ یعنی چه گمراه می‌کند؟ یعنی اینها را به حال خودشان رها می‌کند.

اضلال یک امر عدمی است، نه امر وجودی. چیزی به نام ضلالت باشد که خدا به کسی بدهد نیست، بر خلاف هدایت که نور است، گرایش است، محبت است؛ اما اضلال کردن یعنی خدای سبحان او را به حال خودش رها کرده است.

این دعای نورانی پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) که بارها عرض می‌کرد: «إِلهِی لا تَکِلنِی إِلی نَفسِی طَرفَةَ عَین أَّبَدَا»(*) برای همین است، برای اینکه ما در تمام هویت خویش، وابسته به ذات اقدس الهی هستیم، اگر لطف الهیه لحظه‌ای از ما جدا شود، ما را به حال خود رها کند، سقوط می‌کنیم؛ لذا فرمود «مَنْ یُضْلِلِ اللّهُ فَلا هادِیَ لَهُ».

درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/ جلسه 30 تفسیر سوره مبارکه «زمر»، آیات 36 الی 38

پی نوشت:
*- الاصول من الکافی، الشیخ الکلینی، ج2، ص524، ط اسلامی.

مطالب مرتبط قبلی:

1-     ضلالت هرگز ابتدایی نیست

2-     چگونه قرآن موجب افزایش گمراهی می شود؟ 

متن کامل جلسه - صوت کامل جلسه

صوت تلگرام - متن تلگرام