عوام درس خوانده مثل گل مصنوعی معطّر است
فرمود أَن تَقُومُوا لِلَّهِ ... انسان برای اینکه ببیند خدا از او چه خواست و وظیفه‌اش در برابر ذات اقدس الهی چیست حالا می‌خواهد فکر بکند...
مَثْنَی وَفُرَادَی دو به دو بحث کنید یا یک به یک بنشینید فکر کنید؛ روز ممکن است با دوستانتان بحث کنید، شب ممکن است تنها شدید تنها فکر بکنید ...
بسیاری از بزرگان ما اینها قبل از اینکه مطالعه کنند، فکر می‌کردند.
بعضی از اساتید ما که نگاه می‌کردیم چند جلد کتاب بیشتر نداشتند، کتابخانه امام(رضوان الله علیه) این‌طور بود، کتابخانه مرحوم علامه طباطبایی این‌طور بود، اینها چند جلد کتاب بیشتر نداشتند.
اینها بیش از آن مقداری که به کتاب مراجعه کنند و مطالعه کنند، فکر می‌کردند که چه می‌خواهیم بگوییم، موضوع چیست، محمول چیست، نسبت چیست، بعد شروع می‌کردند به مطالعه کردن.
این‌طور نیست که انسان همین که وارد منزل شد کتاب پهن کند کتاب ببیند آن‌وقت این «کتابی» در می‌آید.
می‌بینید یک وقت کسی عوام است و درس خوانده، این مثل گُل‌های مصنوعی است که این را معطّر کنند؛ یک وقت است نه، یک محقّق درس‌خوانده است، محقّقِ درس‌خوانده تعاملی با کتاب دارد؛ یعنی یک مقدار فکر می‌کند با فکر خود و عَرضه خود به سراغ کتاب می‌رود، با مؤلف گفتگو می‌کند در نتیجه چیز خوبی به دست می‌آید می‌شود عالِم، نه یک عوام درس‌خوانده! ...
پرسش: ببخشید! منظورتان این است که عوام نمی توانند قیام کنند؟ ...
پاسخ: منظور ما این است که اگر کسی عوام بود و درس خواند، این عالِم نمی‌شود.
عالِم کسی است که فکر بکند، با صاحب کتاب تعامل داشته باشد، تدبّر داشته باشد، این محقّق بار بیاید، اگر محقّق بار آمد خودش هم می‌تواند کتاب بنویسد، می‌تواند استاد بشود، نوآوری داشته باشد، حرف جدید داشته باشد، این می‌شود چشمه.
اما اگر همه‌اش استخر بود، آب را از بیرون گرفت، خُب یک وقت باران نیامد یک وقت آب نیامد یا لوله آب بسته بود این خشک می‌شود؛ اگر از خودش چشمه‌وار بجوشد همیشه تر و تازه است.
فرمود این کار را بکنید (أَن تَقُومُوا لِلَّهِ) خُب اگر این کار را کردید یا دو به دو یا تنهایی، یقیناً هم از درون هم از بیرون، علوم الهی می‌جوشد.
«فَجَّر الله ینابیع الحکمة من قلبه علی لسانه»
گزیده درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره سبأ، آیات 43 الی 46
رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور، 1395/5/16
کلمات کلیدی:
