انسان آنچه در خواب می‌گوید ظهور ملکاتی است که در روز کسب کرده است

یک آدم دروغگو در خواب هم بخواهد حرف بزند دروغ می‌گوید!

یک آدم فحّاشِ بَذیّ بدزبان خواب هم که می‌بیند دارد فحش می‌دهد!

این روایتی که مرحوم فیض در وافی نقل کرده اصلش برای جلد هشت کافی مرحوم کلینی است که بارها آن روایت خوانده شد:

بشرهای اوّلی گرچه می‌خوابیدند ولی رؤیایی نداشتند.

انبیا که آنها را به احکام شریعت دعوت می‌کردند عده‌ای می‌پذیرفتند عده‌ای نمی‌پذیرفتند.

آنها که نمی‌پذیرفتند بهانه‌شان این بود که انبیا می‌فرمودند اگر این کار را کردید ثواب می‌برید اگر نکردید عقاب می‌برید، آنها می‌گفتند «ثواب و عقاب یعنی چه؟ چه وقت ثواب می‌بریم؟»

می‌فرمودند «بعد الموت»؛ آنها انکارشان بیشتر می‌شد می‌گفتند «کسی که وارد قبرستان شد که از قبرستان برنمی‌گردد!» خیال می‌کردند معنای حیات بعدالموت این است که مرده‌های قبرستان از قبرستان در بیایند.

بعد مرحوم کلینی این را از معصوم(سلام الله علیه) نقل می‌کند که خدای سبحان رؤیا را نصیب بشر اوّلی کرد، اینها وقتی می‌خوابیدند چیزهایی می‌دیدند می‌آمدند نزد انبیایشان می‌گفتند «اینها چیست که ما در عالم خواب می‌بینیم؟»

انبیایشان می‌فرمودند «اینها که شما در رؤیا می‌بینید از سنخ آن چیزهایی است که ما به شما می‌گوییم، شما انتظار نداشته باشید که مرده‌هایتان از قبرستان بیایند در صحنه بازار و منزل، آن یک عالم دیگری است شبیه همین عالم رؤیا»(*)

این نمودار و تشبیهی است که بالأخره آن صحنه غیر از این صحنه است.

انسان در خواب اگر راست گفت ثواب نمی‌برد، دروغ گفت عقاب نمی‌شود، آنچه در خواب می‌گوید ظهور ملکاتی است که در روز کسب کرده است ...

*- الکافی, ج8, ص90؛ الوافی، ج25، ص641

برگرفته از درس تفسیر قرآن آیت الله جوادی آملی/سوره سجده، آیات 10 الی 14/ رادیو معارف/برنامه بر کرانه نور، 1395/2/12

صوت کامل جلسه

متن کامل جلسه